MIKROBIOTOP

Kwestie do utrwalenia dla uczestników warsztatów entomologicznych
przeprowadzonych dla studentów Uniwersytetu Dziecięcego UNIKIDS

Sherlock Holmes na tropie owadów

(Ziemia planetą owadów)

1. Nauka o owadach to entomologia. Jest to jedna z trudniejszych nauk biologicznych.
2. Owady (Insecta) są grupą, która osiągnęła sukces ewolucyjny na Ziemi.
3. Na sukces ten złożyły się różne kwestie, ale głównie to, że:
   • większość owadów to stworzenia małe, a więc mogą zasiedlać miejsca niedostępne dla innych większych stworzeń, np. warstwę podkorową na pniach drzew;
   • większość owadów posiada skrzydła, co zapewnia im np. możliwość przemieszczenia się na tereny dotąd niezasiedlone lub ucieczki z terenów, gdzie gwałtownie i w sposób niekorzystny dla gatunku zmieniły się czynniki środowiskowe (to może być jeden czynnik, np. podniesienie się poziomu mórz w odniesieniu do owadów zamieszkujących wyspę);
   • wiele owadów przejawia dużą rozrodczość; to strategia ekologiczna, która nawet przy dużej śmiertelności "młodzieży" pozwala zachować część osobników przy życiu.
4. Przemieszczanie się owadów na mniejsze lub większe odległości (często "tam i za jakiś czas z powrotem") nazywamy migracją.
5. Owady nie są robakami. Określenie owada mianem "robak" jest błędem. Robakami są np. nicienie, nitnikowce, tasiemce, glisty, owsiki i inne stworzenia.W przeciwieństwie do owadów nie posiadają one nóg.
6. Obowiązująca każdego przyrodnika kultura osobista wymaga, aby w odniesieniu do owadów nie używać słowa "robale". Jest to słowo niosące w swej treści negatywne przesłanie (nieprzyjemne, jednym słowem); jak mówią humaniści - słowo o odcieniu pejoratywnym.
7. Najszybszym sposobem dla przekonania się, że stworzenie jest owadem, jest przeliczenie mu nóg (odnóży). Owady mają 6 odnóży (3 pary). Wszystkie owady mają nogi, tyle tylko, że nie zawsze widoczne dla obserwatora, np. u wielu larw.
8. Owady bywają mylone z pajęczakami. Dobrze jest pamiętać, że pajęczaki (w tym: pajaki, kosarze, zaleszczotki, roztocza i inne) mają 8 odnóży.
9. Kleszcze należą do roztoczy, czyli są pajęczakami. Nie są owadami!!!
10. W Polsce stwierdzono dotąd 21 gatunków kleszczy.
11. W życiu większości owadów występują cztery okresy (stadia rozwojowe): jajo, larwa, poczwarka, owad dorosły. U części owadów (np. szarańczaków) nie występuje stadium poczwarki.
12. Owad rośnie (powiększa rozmiary ciała) tylko w stadium larwalnym. Z tego też faktu wynika zjawisko linienia, tj. zrzucania co jakiś czas warstwy oskórka przez larwę.
13. Owad dorosły to inaczej imago.
14. Na świecie stwierdzono dotąd około 1 100 000 gatunków owadów; żadna z grup stworzeń nie jest tak licznie na Ziemi reprezentowana. Najliczniejszą grupą wśród owadów są chrząszcze, stanowiące w przybliżeniu 1/4 część wszystkich poznanych Insecta.
15. Według przybliżonych obliczeń naukowców, na jedego statystycznego człowieka przypada około 250 000 000 sztuk (osobników) owadów.
16. Większość owadów żyje na lądach, nieliczne zasiedlają wody słone; większość przestrzeni na naszej planecie jest zamieszkała przez owady. Wyjątkiem są tak ekstremalne miejsca jak: głębiny oceaniczne, miejsca działalności wulkanicznej, "wnętrza" pustyń, itp.
17. Owady spożywają wszystko to, co pochodzi od materii organicznej, a więc żywych lub martwych zwierząt, roślin, grzybów. W swoim życiu często "współpracują" z niewielkimi organizmami np. bakteriami, mikroskopijnymi grzybami, co przydaje im się choćby w rozdrabnianiu pewnych typów pokarmu (np. celulozy, która jest składnikiem drewna).
18. Gromada owadów dzieli się na dwie wielkie podgromady - owadów uskrzydlonych i bezskrzydłych. Zarówno w Polsce, jak i na świecie więcej jest tych pierwszych.
19. W Polsce występuje około 28,5 tysiąca gatunków owadów. Spośród owadów uskrzydlonych najliczniej reprezentowane w gatunki w Polsce są: błonkówki (a wśród nich pszczoły, osy, trzmiele, mrówki, kruszynki, inne - około 10 tysięcy gatunków), muchówki (a wśród nich komary, komarnice, ochotki, bąki, bujanki i inne - niespełna 7 tysięcy gatunków), chrząszcze (a wśród nich biegacze, jelonki, kózki, stonki, grabarze, biedronki i inne - niespełna 7 tysięcy gatunków) i motyle (a wśród nich bielinki, rusałki, modraszki, oczennice, sówki, wąsiki i inne - niespełna 3,5 tysiąca gatunków).
20. Przy zbieraniu informacji o owadach w terenie stosujemy różne metody: wypatrywanie, połów siatką entomologiczną, połów parasolem japońskim, zbieranie owadów rozjechanych lub rozdeptanych, wabienie owadów na pot zbieracza, połowy na siatkę typu U i inne.
21. Połów siatką wymaga niemałej zręczności tym bardziej, że owady potrafią w sposób nieprzewidywalny zmienić kierunek i prędkość lotu.
22. Spróbujcie przypomnieć sobie, jak wyglądały owady oglądane przez was na slajdach: mucha z rodziny bzygowatych (podobna do osy, pszczoły), motyl mieniak tęczowiec (ten co jadł odchody, na innym slajdzie inny osobnik był niestety rozjechany na szlaku turystycznym w Bieszczadach, chroniony w Polsce), trzmiel (leżał martwy na przewodniku terenowym), osa (niestety rozdeptana na szlaku turystycznym), klecanka (najsilniejszy jad spośród owadów europejskich), szerszeń (siedział na kubku, na drugim slajdzie prezentował okazałe narządy gębowe typu gryzącego i piękne oko złożone), zamarnik (składał jaja w larwy żerujące w drewnie), mucha wierzchołówka (największa polska mucha o silnych nogach, drapieżna), komarnica pióroróg (piękne długie nogi, zupełnie nieszkodliwa względem człowieka), mucha ścierwica (szachownica biało-czarnych plam na odwłoku), bąk (siedział na byku, krwiopijny), otrupek (siedział na kawałku drewna razem z biedronkami, stonkami i ryjkowcami), chrząszcze biegacze (spotykamy je na chodnikach), chrząszcz ryjkowiec (ten co piszczał na zajęciach), żuki leśne (spijały roztwory glebowe z pnia brzozy), biedronka oczatka (charakterystyczny układ plam na pokrywach i przedpleczu), jelonek (prezentował piękne "rogi", tj. przekształcone narządy gębowe), kózka rzemlik plamisty (o pięknych długich czułkach), chrząszcze sprężyki (w tym rzadki reliktowy żółto-czarny gatunek Ampedus elegantulus), chrząszcz grabarz (zajmujący się spożywaniem padłych zwierząt), motyl niepylak mnemozyna (usiadł na przepoconej koszulce, chroniony w Polsce), larwa motyla pawicy grabówki (maszerowała po palcach, rzadki motyl), pluskwiak nartnik powierzchniowiec (ten co skacze po powierzchni wody wykorzystując fizyczne zjawisko napięcia powierzchniowego), mszyce (prześladowane na slajdzie przez biedronkę siedmiokropkę), pasikonik (to z tyłu ciała to nie żądło tylko przyrząd samicy do składania jaj, tzw. pokładełko), wielbłądka (charakterystycznie wygięty odwłok w kształcie garbu, stąd nazwa), karaluch inaczej karaczan (siedział na trawie), wojsiłka (pomyliłem z liczbą, bodaj 32 :), ważka (Aeschna cyanea), chrząszcz z rodziny żukowatych pachnica próchniczka (na slajdzie wśród odchodów larwalnych, chroniony w Polsce i w Europie).
23. Przyciśnięta w ręku biedronka nie siusia tylko wydziela z siebie w celach obronnych nieco krwi (hemolimfy); ma ona żółty kolor i nieprzyjemny zapach (działanie odstraszające).
24. Przypomnijcie sobie, dlaczego nie wolno porzucać otwartych butelek bądź puszek po napojach, sokach, piwie itp.
25. Przypominam nazwy Waszych grup:
    • Grupa młodsza: Szarańczaki, Ważki, Jelonki, Szerszenie, Osy
    • Grupa starsza: Jelonki, Grabarze, Muchy, Otrupki
26. Przypominam, że głównymi celami dzisiejszych zajęć były: wstępne zapoznanie się z różnorodnością świata owadów, oswojenie się z tematem owadzim tych z Was, którzy (nie wiedzieć czemu!) boją się jeszcze owadów oraz wstępne przygotowanie do zajęć terenowych.

Dziękuję za udział w zajęciach
i do zobaczenia na wykładzie i na zajęciach terenowych w przyszłym semestrze

dr inż. Sławomir Zieliński

Zimorodek Alcedo atthis L. to piękny różnokolorowy ptak z rodziny kraskowatych. Osiąga długość ciała do 17cm, rozpiętość skrzydeł do 26cm, wagę do 40g. Zamieszkuje urwiste brzegi rzek i strumieni; w brzegach tych wykopuje głęboką norę długości około 1m, zakończoną komorą lęgową. Wyprowadza rocznie od 1 do 2 lęgów. Żywi się małymi rybami, żabami, owadami, które wypatruje czatując na wystających z wody, bądź zwieszających się nad nią konarach i gałęziach.

Obserwacje zimorodków dostarczają nie tylko niezapomnianych wrażeń, ale są też istotne pod względem dokumentacyjnym i naukowym. Zwłaszcza na obszarach, gdzie gatunek ten spotykany jest sporadycznie. Do takich należy m.in. region gdański, szczególnie zaś okolice Trójmiasta. Jak dotąd odnotowano tutaj tylko kilka stanowisk zimorodka (Ciechanowski i in. 2001, Wójcik i in. 2002, Zielińska i in. 2005). Kolejna obserwacja miała miejsce w Pruszczu Gdańskim (UTM CF 41) w dniu 17 IX 2007 o godzinie 13.45, w śródmiejskim parku nad rzeką Radunią, pomiędzy dworcem kolejowym i Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji. Jeden osobnik tego gatunku przebywał na betonowym nabrzeżu wśród stada kaczek krzyżówek Anas platyrhynchos L. (około 20 sztuk), następnie przeleciał w odległości około 7m od obserwatorów (autorzy), pod mostem, w górę rzeki. Woda w Raduni była (przynajmniej wizualnie) czysta; odnotowano obecność młodocianych osobników płoci Rutilus rutilus L. Ponowne stwierdzenie jednego zimorodka miało miejsce w dniu 31 XII 2007 między 11.45 i 12.00, nieco w górę rzeki od miejsca pierwszej obserwacji. Ptak przefruwał kilkakrotnie od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów, odlatując od nadchodzących obserwatorów (autorzy), przysiadając bądź na przybrzeżnej roślinności szuwarowej, bądź w jednym przypadku - na wystającym z wody fragmencie obłamanego konara wierzbowego. Wydawał przy tym charakterystyczny gwizd. Najbliższa odległość, na jaką "dał się podejść", wynosiła około 5m.

Warto zaznaczyć, że obecność zimorodka na "miejskim" odcinku rzeki znacząco podnosi walor edukacyjny tego obszaru. Bliskość kilku szkół i wybudowany tutaj niedawno ciąg spacerowy to czynniki, które sprzyjają możliwości wykorzystania tego faktu podczas lekcji przyrodniczych w terenie.

PS.1. W dniu 24 II 2008 na terenie Faktorii w Pruszczu Gdańskim obserwowane były (obserwatorzy: Czesława Lachowska, Iwona Zielińska, Franciszek Szczur, Mateusz Zieliński, Sławomir Zieliński) dwa "ganiające się" zimorodki nad stawami; chwilę wcześniej odnotowano jednego osobnika w locie nad Radunią. Fenologiczną ciekawostką tego spaceru było wczesne zakwitanie lepiężnika (prawdopodobnie lepiężnika różowego).

PS.2. W dniu 4 I 2009 nad rzeczką Rotmanka na polach między Pruszczem Gdańskim (Osiedle Strzeleckiego), Świętym Wojciechem i Rotmanką odnotowaliśmy kolejne stanowisko zimorodka - jeden ptak zaobserwowany został w locie wzdłuż cieku.

Literatura

• Ciechanowski M., Garbalewski A., Kowalczyk J. K., Ożarowski D. 2001.
  Waloryzacja faunistyczna wybranych dolin Trójmiejskiego Parku
  Krajobrazowego. Przegląd Przyr., 12 (1-2): 69-91.
• Wójcik C., Meissner W., Ściborski M., Włodarczak A. 2002. Awifauna lęgowa
  rezerwatu "Beka" w latach 1997-2000. Przegląd Przyr., 1-2: 149-162.
• Zielińska I., Zieliński M., Zieliński S. 2005. Obserwacja zimorodka Alcedo atthis L. w Gdańsku. Przegląd Przyr., 16: (3-4): 183.

Mateusz Zieliński, Sławomir Zieliński

Puszcza Białowieska jest reliktem olbrzymiej prapuszczy, rozciągającej się od rosyjskiej tundry do czarnomorskich stepów, od Morza Bałtyckiego do Śródziemnego. Dzisiaj stanowi ostatni las naturalny Niżu Europejskiego. Jest światowym dziedzictwem przyrody i częścią polskiej kultury narodowej. Naukowcy ostrzegają, że chronione skrawki Puszczy nie wystarczą żeby zachować jej unikatowy charakter i zabezpieczyć ciągłość naturalnych procesów ekologicznych.

Artykuł dostępny tutaj.

Wstęp

Po kilku miesiącach przyśniadaniowych dyskusji, zaprawionych przekonywaniem się o słuszności pomysłu, potrzebie szlifowania pojazdów i nieprzeciętnej kondycji każdego z nas, zjechaliśmy o poranku dnia 8 lipca A.D.2006 przed siedzibę Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Gdańsku, by jako "OKE Ultra Freaks Team" (namaszczony przez naszą Panią Dyrektor Irenę Łagunę i Pana Kierownika Macieja Michalaka - dziękujemy!) rozpocząć wyprawę rowerową do śródleśnej wsi Lipinki - niepisanej stolicy wschodnich połaci Borów Tucholskich. Powstanie tej wsi datuje się na 1597 rok. Zlokalizowana jest ona z dala od ośrodków miejskich i szlaków kolejowych. Przepiękna okolica. Cisza spokój dookoła. Wszędzie głuchy las. Cienka nitka asfaltu prowadząca do wsi od głównej szosy.

Poznaj świat

Najogólniej mówiąc - wyprawa nasza miała charakter poznawczy. Kultywowanie poznania. Poznanie - czynnik obecnie zanikający w różnego rodzaju wojażach. Na rzecz konsumpcji i swoistego "nic nie robienia" (niektórzy uważają, że to dobre formy wypoczynku). Poznanie, ciekawość świata. Umiejętność zauważenia, refleksji. Analiza "umykających w tył" krajobrazów, przekształceń terenu, sytuacji, stworzeń. Poznanie reakcji własnego organizmu na nieprzeciętny wysiłek. Sztuka umiejętności współpracy w grupie.

Śladami przyrody, historii, techniki

Jeśli więc możesz - zorganizuj wycieczkę rowerową. Gdybyś przykładowo pojechała/pojechał z nami zabaczyłabyś/zobaczyłbyś wiele godnych uwagi ciekawostek i sytuacji. Dwumetrowe rośliny z rodzaju barszcz nad kanałem Raduni w Świętym Wojciechu. Ciepłolubnego motyla polowca szachownicę koło Pruszcza Gdańskiego (drugie odkryte stanowisko w okolicach Trójmiasta). Fotoreporterski zapał Bartka, Darka, Jarka i Marcina. Kultowe wsie Rusocin i Trąbki Małe oraz ulubioną wieś (z nazwy) Sławka - Kaczki. Totalne przekształcenia terenu w okolicy wsi Żukczyn i Płochocin spowodowane budową autostrady A1. Zainicjowaną budową erozję i błyskawiczną (choć chwilową) sukcesję wtórną pionierskich gatunków roślin, m.in. podbiału. Dbającego o pozostałych członków peletonu Marcina, czyniącego każdemu z nas orzeźwiający prysznic z bidonu. Upał pod Skarszewami. Koleżeńską wzajemną pomoc. Porady terenowe dla zagubionej przedstawicielki handlowej całkiem znanej firmy. Rynek w Skarszewach z niezapomnianą fontanną i zadziwionymi dziećmi. Pamiątkowe zdjęcie Teamu w koszulkach zdobionych znakiem firmowym. Błogosławioną kąpiel w jeziorze przy wsi Semlin. Żerujące niedaleko kąpiących się perkozy dwuczube. Zapomnianą stację kolejową Piesienice z tablicą upamiętniającą akcję partyzancką w 1939 roku. Nostalgię Darka (znany miłośnik kolei), że nic akurat nie nadjeżdża :). Jazdę z wiatrem (choć kawałek) prawie do Zblewa. Trudne chwile w okolicach Borzechowa. Stadko podrostków (Homo sapiens) na motorynkach w Lubichowie. "Skrót" oraz burzę za Lubichowem. Uczynną mamę z córką odjeżdżające nam na leśnych piaskach, a potem czekające i wskazujące drogę aż do Drewniaczków. Pierwszą życiową "jednorazową rowerową setkę" (kilometrów) Bartka i Darka. Nie tak aż znowu męczącą 10km prostą z Karszanka do Jaszczerka. Sosnowe bory koło Przewodnika. Należny hołd oddany tablicy wsi - celu naszej podróży. Gościnność i wspaniałe przyjęcie (jak zawsze) przez Proboszcza Parafii Lipinki Księdza Misjonarza Stefana Grasia. Historię i miejsca pamięci narodowej we wsi Lipinki. Fotogeniczne koty, w tym Micka. Niepowtarzalne jagody ze śmietaną i z cukrem. Wieczorne ognisko (rozpalone pomimo deszczu). Muzyczne wyczyny co poniektórych. Poranną mszę świętą. Motyle rusałki ceiki spożywające napoczęte przez szpaki czereśnie w księżym sadzie. Pucowanie rowerów (resztkami koszulki Marcina). Pożegnanie, wspólne fotografie. Kąpiel w Jeziorze Rybno. Chrząszcza kłopotka czarnego znalezionego przez Jarka na ściętych sosnach. Rozjechane przez samochody zaskrońce, potrąconego na śmierć jeża i martwą ciężarną samicę jenota przy mokradłach w okolicy wsi Płochocin. Płochliwe czaple siwe na tymże rozlewisku. Strażaków rozpytujących, gdzie się pali. Tradycyjne flaczki w Warlubiu. Twórczy powrót pociągiem do Trójmiasta.

Czy potrzebne?

Czy tego typu wyprawy są potrzebne - Naszym zdaniem tak. To szansa na choć chwilowe spowolnienie tempa życia, spojrzenia na świat i swoją postawę życiową z innej perspektywy, a także zmierzenia się z własnymi słabościami. Nie sposób też nie zauważyć, że przy położeniu nacisku na poznawczy aspekt takiej wyprawy owocować ona może nie tylko powiększeniem swojej wiedzy i poszerzeniem przyrodniczych oraz kulturowych horyzontów, ale także znaczącymi dla nauki spostrzeżeniami obecności rzadkich i/bądź chronionych gatunków (vide: zaskroniec, polowiec szachownica, inne, o których w tym tekście nie wspomniano). Polecamy wszystkim taki sposób wypoczynku.

Droga jest celem. Czas także. (Bartek)

Z inspiracji artykułu Pani Prof. Staniszkis (tygodnik "Ozon") rozważałem czy, i ewentualnie jakie interakcje bezpośrednie miały miejsce podczas wyprawy. Interakcja taka zachodzi, gdy budzi się nasza świadomość, gdy wypadamy choć na chwilę z utartego toru, porzucamy maskę, zderzamy się z otoczeniem i niczym nieograniczeni oddajemy się kontemplacji. Dotyczy to każdego, jednak nie każdy podejmuje trud, aby to sobie uświadomić.

Pierwsze takie oddziaływanie nastąpiło na trasie wiodącej nas do celu. Wiatr we włosach i poczucie wolności na szybkich zjazdach oraz brak tchu podczas długich podjazdów - niby nic nadzwyczajnego, banalne wręcz. Urok i niepowtarzalność interakcji nie polegały na byciu świadkiem lub nawet uczestnikiem zdarzenia, lecz na sposobie odbioru, przeżywania - bezpośredniego kontaktu z rzeczywistością - naturą (również własną). Warto przeżywać takie momenty. Doświadczać i poświęcić im choć ułamek naszej uwagi, cieszyć się chwilą ulotną, bo inaczej w rowerowym - i nie tylko - pędzie miną niezauważone. Zmaganie się z drętwiejącymi po 70km nadgarstkami, bolące "cztery litery", upał, deszcz, piasek, błoto, spaliny - takich atrakcji nie ma nawet w erze! Świadomie użyłem słowa "atrakcji" bo rowerzyście po przejechaniu ponad 100km, można zadać tylko retoryczne pytania typu: Czy jest coś piękniejszego niż przejazd z prędkością 25km/h przez leśne kałuże? Lądujące na twarzy błoto? Chrzest leśnika? (strząsanie deszczówki z przydrożnych sosen). Wiatr na twarzy, ale nie dlatego, że wieje, lecz z powodu 40km/h na liczniku? Nieustannie zmieniające się krajobrazy? Zapach borów? Czy najważniejsze w wyprawie jest osiągnięcie celu czy też sama droga jest celem? A może pytania o hierarchię ważności nie warto po prostu stawiać? Nasza eskapada miała wyznaczony przestrzennie cel. Został on osiągnięty, ale chyba nikt z nas nie spodziewał się, że podróż odbywa się również w czwartym wymiarze jakim jest czas. Plebania Księdza Misjonarza w Lipinkach to miejsce, w którym czas się zatrzymał, czas nie istnieje - niemalże zaczarowane, a sam gospodarz jest człowiekiem niezwykle gościnnym, przepełnionym ciepłem i światłem. Do takich miejsc i ludzi chętnie wraca się nie tylko w pamięci.

Pedałować każdy może! (Marcin)

Wyjazd do Lipinek? Poważna sprawa! Przygotowywaliśmy się ostro do tej wyprawy. Pomagaliśmy sobie wzajemnie. Ustalaliśmy trasę wycieczki, dyskutowaliśmy nad niezbędnym ekwipunkiem, wprowadzaliśmy na planie trasy niezbędne modernizacje i skróty. Te ostatnie okazały się jednak mało "skuteczne", lecz dzięki temu było wesoło. Aktywnie spędzony weekend można zaliczyć do naprawdę udanych. Super towarzystwo i wspaniała atmosfera, a do tego żelazna dyscyplina jazdy. Żadnych kwileń po drodze. Wszyscy równo pedałowali, nikt nie narzekał. Pokonaliśmy dystans 110 km w czasie nieco ponad 6 godzin, co - jak na amatorów - jest niezłym osiągnięciem. Zatem kto z nami nie jechał - niech żałuje. W niektórych miejscach odczuwaliśmy brak pobocza. Podziękowania dla kierowcy TIR'a, którego skutecznie blokował Darek. A kiedy już pozwolił się 16-tonowemu kolosowi wyprzedzić, kierowca pozdrowił nas "kiwką" (pozdrowienie przez podniesienie ręki) i odjechał spokojnie dalej. Takich "mobili" będziemy długo wspominać.

Nieznane - to jest to (Sławek)

Nieodmiennie skłania mnie do przemyśleń - wyraziście doświadczana w trakcie takich wypraw - kruchość wszelkiego istnienia i nieprzewidywalność tego, co może się w każdej chwili zdarzyć. Mijane rozjechane zwierzęta, przydrożne krzyże, poobijane drzewa, zdewastowane przyrodnicze zakątki, rowerzyści wyprzedzani przez niektóre samochody "na styk", nieroztropne matki prowadzące swoje pociechy od strony jezdni. Przemyślenia przeplatają sceptycyzm i irytacja ludzką głupotą i brakiem wyobraźni. A może te cechy wpisane są po prostu we wszechobecne mechanizmy selekcyjne machiny ewolucji? Tylko dlaczego skutki obciążają Bogu ducha winne dzieci, czy nieświadome zagrożeń stworzenia innych gatunków? A w tle tych rozważań brzmi niepokorne wyznanie Miszy Berlioza, jednego z bohaterów dzieła "Mistrz i Małgorzata", przejechanego chwilę później przez tramwaj: "nie, to już przesada; mniej więcej wiem dokładnie co będę robił dziś wieczór". No cóż, ustami innego bohatera tej książki skomentować można to tak: "człowiek jest śmiertelny, ale to jeszcze pół biedy; najgorsze że to, iż jest śmiertelny okazuje się niespodziewanie; w tym właśnie sęk".

OKE Ultra Freaks Team:
Dariusz Gajuś - fotograf wiodący
Marcin Przychodzeń - kierownik wyprawy
Bartosz Tarasiewicz - dusza wyprawy i zaopatrzeniowiec
Jarosław Wojtaś - wsparcie logistyczne i humorystyczne
Sławomir Zieliński - wsparcie kartograficzne i ogólne

Nasze Pomorze, nr 8, sierpień 2006

Chcesz uratować przyklejonego do zawieszonej na kasztanowcu folii kosarza, pasikonika, koziułkę, sprężyka lub inne stworzenie? Nic z tego - kleista substancja nie puści ofiary. Masz do wyboru: jednak próbować - kończy się zazwyczaj oderwaniem nogi lub innej części ciała, uśmiercić - skracasz cierpienia, odejść (przejmując się lub nie). Możesz ponadto postawić się w sytuacji konającego w męczarniach, często z głodu i braku wody zwierzęcia. Przyklej się w myślach do takiej folii i spróbuj oderwać. Wyobraź sobie, co będziesz czuła/czuł. Zainscenizuj w myślach przyklejenie odpowiedzialnego za umieszczenie tej folii urzędnika. Żądnego splendoru, taniej reklamy własnej pomysłowości, czy Bóg wie czego tam jeszcze. Niech się pomęczy i zastanowi. Czasu będzie miał aż nadto. Skoro ma już na sumieniu dziesiątki, jeśli nie setki tysięcy istnień - bo taki jest rząd wielkości puli bezkręgowców, która straciła w tym roku życie na trójmiejskich kasztanowcowych foliach - to niech sobie powisi (niepewny tym razem swego). A potem odkleisz go i zapytasz o wrażenia. Ciekawe, co powie. O ile cokolwiek powiedzieć będzie w stanie.

Owadów, ślimaków, pajęczaków, skorupiaków, pareczników, dwuparców nie odkleimy i nie zapytamy. I na tym polega istota tej obiektywnej niesprawiedliwości. Dyskretna, powolna śmierć w zaciszu parków i alei (problem dotyczy także innych miast). Tymczasem ludzie się bawią - tłumy mieszkańców i turystów na imprezach plażowych, jarmarku dominikańskim, sopockim festiwalu. Radość, beztroska, wypoczynek. W zaciszu trójmiejskich parków i alei - tłumy innych mieszkańców tego grodu umierają za ludzką głupotę, za monopol na jedynie słuszne metody postępowania z przyrodą i za pseudonaukowy bezkrytycyzm.

Namawiam nauczycieli różnych przedmiotów i wszystkich poziomów nauczania do wybrania się wczesną jesienią z uczniami, ze studentami na terenowe zajęcia pod takie folie. Apeluję nie tylko do biologów. Także do belfrów innych nauk ścisłych, a także humanistów, w tym uczących religii. Lekcja życia, a raczej jego bezduszności serwowanej ludziom wrażliwym przez jednotorowo myślących arogantów. Lekcja życia dla dzieci na całe ich życie.

I jeszcze jedno. Motyl szrotówek kasztanowcowiaczek, na którego te folie zastawiono, niewiele sobie z nich robi. Żerowisk jego larw na liściach kasztanowców jest jak co roku sporo. Co jak zawsze oznacza tylko tyle, że nieco wcześniej stracą ulistnienie. A jeśliby nawet któreś z tych drzew akurat zakończyło żywot, to konia z rzędem temu kto wiarygodnie udowodni, iż to się przez te motyle stało właśnie.

Sławomir Zieliński

Nasze Pomorze, nr 8, sierpień 2006