Chcą przekopu. Za wszelką cenę. Rządzący obecnie tym krajem. To jeden z ich sposobów rozumienia suwerenności. Ożywić region. Nieżywy ten region był dotąd ?
Żeby coś sobie drzewostan "tylko" na 23 ha wycięło, inne - już potem - kopało i ryło, kolejne betonowało. Jeszcze inne, choć nie każde i tak naprawdę rzadko które, wpływało, wypływało. Następne ciągle tor wodny pogłębiało, może i wyspę z mułów (!) próbowało zbudować. Całkiem jeszcze inne zmagało się z likwidacją zatorów lodowych na Zalewie Wiślanym. Itd., itp. Na koszt podatnika. Nas wszystkich.
Na nic ekspertyzy, ekspertów od całego praktycznie spektrum nauk przyrodniczych i innych, na nic protesty lokalnych i nie tylko społeczności. Dewastacja przyrodnicza, środowiskowa i kulturowa Mierzei Wiślanej stała się faktem 3 dni temu. I postępuje.
Nie bacząc na wartość obszaru, wyrażoną w obecności szeregu cennych gatunków i ekosystemów, w tym objętych szczególną ochroną w ramach obszarów Natura 2000, Parku Krajobrazowego "Mierzeja Wiślana", rezerwatów przyrody i ochrony gatunkowej, za nic mając ograniczenia techniczne (średnia głębokość Zalewu Wiślanego na trasie projektowanego toru wodnego to 1,2 m !), lekceważąc zagrożenia trwałości plaż na wschód od przekopu (analogiczne jak na kosie helskiej na wschód od Władysławowa), ignorując obawy mieszkańców Krynicy Morskiej oraz rachunek ekonomiczny, wszczęto budowę kanału żeglugowego w poprzek Mierzei Wiślanej. W dniu 15 lutego 2019 roku, w miejscowości Nowy Świat.
Zaledwie kilka kilometrów na wschód od Kątów Rybackich, gdzie od blisko 20 już lat mam zaszczyt i przyjemność prowadzić warsztaty z entomologii i ochrony przyrody w ramach Nadmorskich Warsztatów Przyrodniczych. Gdzie wspólnie z kadrą zawodowych przyrodników nauczamy poszanowania natury. I pokazujemy, jak jest cenna, także w wymiarze lokalnym, nie tylko w skali Polski, ale i Europy. Przez te wszystkie lata przez nasze sale, przez nasz teren, przewinęło się tysiące młodych ludzi, zwłaszcza licealistów, z całej Polski. O ile Ktoś z Was to czyta Drogie Uczennice i Drodzy Uczniowie, wybaczcie - nasza edukacja, ale nie tylko (patrz poniżej) nie zapobiegła.
Ponadto tak się składa, że w latach 2010-11 prowadziłem badania bezkręgowców, w tym owadów, na obszarach czterech wariantów projektowanej lokalizacji przekopu Mierzei Wiślanej. To był jeden z wątków szeroko zakrojonych badań interdyscyplinarnych. Skowronki, Nowy Świat, Przebrno, Piaski. Wnioski z tych badań, podobnie jak z wielu innych, nie były tej inwestycji przychylne. Bez względu na lokalizację. Udostępniam do wglądu prognozy z mojej ekspertyzy pt. „Uproszczona inwentaryzacja bezkręgowców ze szczególnym uwzględnieniem owadów na obszarach czterech wariantów projektowanej lokalizacji kanału żeglugowego na Mierzei Wiślanej” . To jedna z cegiełek, która jednak - jak i inne - na nic się zdała. Nie stały się skuteczną przeciwwagą dla wybujałych ambicji, nie liczących się z przyrodniczymi, społecznymi oraz ekonomicznymi argumentami i realiami.
Niektóre aspekty przewidywanego oddziaływania inwestycji na badaną grupę
Bez względu na ewentualny wybór lokalizacji inwestycji, budowa kanału żeglugowego w poprzek Mierzei doprowadzi przestrzennie do powstania prawie całkowicie izolowanej wyspy ograniczonej wodami Zatoki Gdańskiej, Cieśniny Piławskiej, Zalewu Wiślanego i wzmiankowanego kanału, dodatkowo przegrodzonej „infrastrukturą” pasa granicznego Polski z Federacją Rosyjską. Z punktu widzenia badanej grupy doprowadzi to do sytuacji izolacji sztucznie wyodrębnionych subpopulacji wielu gatunków, zwłaszcza zaś tych, których przystosowania i zdolności aktywnej i/lub biernej dyspersji są biologicznie i ekologicznie znikome oraz takich, dla których środowiska wodne stanowią skuteczne bariery migracyjne.
W dłuższej perspektywie czasowej nasilą się i będą sukcesywnie postępować niekorzystne dla wielu grup bezkręgowców zjawiska, jak:
- izolacja genetyczna subpopulacji bezkręgowców nielotnych lub słabo latających (np. część owadów, ślimaki, część pajęczaków), prowadząca w dłuższej perspektywie czasowej do ustępowania gatunku na wyspie;
- zamierzony bądź automatyczny wzrost antropopresji na subpopulacje „gatunków wyspiarskich”, związany m.in. z faktem obserwowanego rozchwiania naturalnej odporności wielu z nich, wynikającym z wymuszonego spadku liczebności i odporności populacyjnej – tzw. fauny niezrównoważone (por. np. Udvardy 1978);
- postępujące w czasie zubażanie faunistyczne wyspy – stopniowy ubytek części niezasilanych z zewnątrz gatunków autochtonicznych, zwłaszcza zaś wąsko wymagających stenobiontów (pokarmowych, mikrosiedliskowych, innych), z ewentualną kolonizacją przypadkowych imigrantów, wśród nich także gatunków alochtonicznych (zawleczenia, dyspersja przypadkowa);
- wzrost wrażliwości i podatności gatunków autochtonicznych na ustępowanie z przyczyn jw na potencjalną konkurencję pokarmową, przestrzenną, inną ekspansywnych imigrantów;
- zanik bądź znaczący ubytek makrosiedliska plaż na wyspie – istotny wpływ na regres do możliwego zaniku włącznie „wyspowej” subpopulacji zmieraczka plażowego oraz subpopulacji gatunków halofilnych, a także preferujących przestrzeń plaży i przyległych wydm (owady, pajęczaki, inne);
- trudny do oszacowania wpływ zwiększonego ruchu statków na bezkręgowce wodne i dwuśrodowiskowe (wodno-lądowe) (np. pierścienice, małże, część owadów), zwłaszcza zaś nieprzewidywalna kwestia zmiany chemizmu wskutek zanieczyszczeń ciągłych („eksploatacyjnych”) statków bądź zdarzeń nagłych (katastrofy);
- trudny do oszacowania wpływ zwiększenia zasolenia wód Zalewu w miejscu przekopu na populacje części bezkręgowców wodnych i dwuśrodowiskowych (sól jako np. istotny czynnik ograniczający dla znakomitej większości słodkowodnych bezkręgowców);
- trudny do oszacowania na część bezkręgowców wodnych oraz dwuśrodowiskowych wpływ utrzymania toru wodnego na Zalewie Wiślanym – periodyczne, najprawdopodobniej coroczne uruchamianie bentosowych zawiesin i zanieczyszczeń przy nieuniknionym w tak płytkim akwenie jakim jest Zalew Wiślany pogłębianiu toru żeglugowego.